Albastı nedir?

Albastı, Türk mitolojisinde doğum yapan kadınlara musallat olan korkunç ve gizemli bir varlık olarak bilinir. Bu varlık, özellikle lohusa kadınları ve yeni doğan bebekleri hedef alır. Albastı inancı, Orta Asya’dan Anadolu’ya kadar geniş bir coğrafyada farklı varyasyonlarla anlatılmıştır. Halk arasında lohusa humması veya lohusa sendromu gibi hastalıklarla ilişkilendirilen Albastı, doğum sonrası kadınların en büyük korkularından biri olarak görülmüştür. İnsanların bilinçsiz olduğu veya korunmasız yakalandığı anlarda saldıran bu varlık, mitolojik anlatılarda doğrudan kötülükle bağdaştırılmıştır.

Albastı’nın Kökeni ve Tarihi

Albastı inancının kökeni çok eski dönemlere kadar uzanmaktadır. Orta Asya’daki Türk boyları arasında, özellikle göçebe yaşam süren toplumlarda Albastı’nın varlığına inanılır ve ondan korunmak için çeşitli ritüeller uygulanırdı. Bu varlığın, doğum yapan kadınların zayıf ve güçsüz oldukları dönemde saldırdığına inanılırdı.

Türkler arasında Albastı inancı, Şamanist inanışlarla iç içe geçmişti. Şamanlar, Albastı’nın kötü ruhlar tarafından yönlendirildiğini ve ondan korunmak için özel dualar ve büyüler yapıldığını söylerdi. Albastı’nın kırmızı renkle ilişkilendirilmesi, onun doğumla bağlantısını ve kanla olan bağını simgeliyordu. Anadolu’da ise bu inanış İslam kültürüyle harmanlanarak farklı bir şekil aldı ve halk arasında daha mistik bir hale büründü.

Albastı’nın Fiziksel ve Ruhsal Tanımı

Halk anlatılarında Albastı genellikle ürkütücü bir varlık olarak tarif edilir. Bazı anlatılarda uzun boylu, kemikli yüzlü, parlayan gözleri olan bir kadın figürü şeklinde tanımlanırken, bazı efsanelerde yaşlı, çirkin ve korkutucu bir ihtiyar olarak da betimlenmiştir. En belirgin özelliklerinden biri, kırmızı giysiler giymesi ve kıpkırmızı gözlere sahip olmasıdır. Albastı’nın doğum yapan kadınların üzerine çöktüğü, onları nefessiz bıraktığı ve bazen bebekleri kaçırdığı söylenir.

Albastı sadece fiziksel olarak değil, ruhsal olarak da insanların üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Bazı anlatılara göre, Albastı’nın musallat olduğu kadınlar ağır depresyona girer, sürekli korku içinde yaşar ve gece kabuslarla uyanır. Bu durum, tıbbi açıdan doğum sonrası depresyon veya lohusa sendromu ile bağdaştırılabilir.

Albastı’nın Hedefi: Lohusa Kadınlar ve Yeni Doğan Bebekler

Albastı’nın en büyük hedefi, doğum yapan kadınlardır. Eski inanışlara göre, doğum yapan kadınların ruhu henüz yerine tam oturmaz ve bu süreçte kötü ruhların saldırısına açık hale gelirler. Albastı, bu zayıflığı fırsat bilerek lohusa kadınları korkutur, onları hasta eder ve bazen ölüme bile sürükleyebilir. Bunun yanı sıra, yeni doğan bebekler de Albastı’nın hedefi haline gelir. Bebeklerin ruhlarının saf olduğu düşünülür ve kötü ruhların onları ele geçirmek istediğine inanılır.

Türk halk inanışlarında, Albastı’nın bebekleri kaçırdığı veya onların ruhlarını çaldığı söylenir. Bu nedenle, yeni doğan bebeklerin yanına koruyucu tılsımlar veya dualar bırakılırdı. Annelerin yalnız bırakılmaması, gece boyunca birinin başlarında beklemesi gerektiği inancı da bu korkutucu varlığa karşı bir önlem olarak geliştirilmiştir.

Albastı’dan Korunma Yöntemleri

Halk arasında Albastı’dan korunmanın birçok yolu olduğuna inanılmıştır. İşte geleneksel korunma yöntemlerinden bazıları:

• Demir ve Kesici Aletler: Albastı’nın demirden korktuğuna inanılır. Bu yüzden doğum yapan kadınların yanına bir bıçak veya makas bırakılırdı.
• Kırmızı Renk: Albastı’nın kırmızı giymesi nedeniyle bu renkten korktuğu düşünülerek, lohusa kadınların başucuna kırmızı bir eşarp veya kurdele konurdu.
• Dua ve Muska: İslami inanışların etkisiyle, Albastı’dan korunmak için dualar okunur ve muskalar hazırlanırdı.
• Lohusa Kadının Yanında Birinin Olması: Yeni doğum yapmış kadınların yalnız bırakılmaması gerektiğine inanılırdı. Özellikle gece saatlerinde onların başında birinin beklemesi gerektiği söylenirdi.
• Ocak Yakmak: Gece boyunca ışığın sönmemesi, Albastı’nın yaklaşmasını engelleyen bir yöntem olarak görülmüştür.

Albastı İnancı ve Bilimsel Açıklamalar

Albastı efsanesi, doğum sonrası depresyon veya lohusa humması gibi hastalıklarla açıklanabilir. Tarihte doğum sırasında hijyen koşullarının kötü olması, anne ve bebeklerin enfeksiyon kapmasına ve yüksek ateşle ölümlerine neden oluyordu. Bu durum halk arasında doğaüstü bir varlık olan Albastı’ya bağlanıyordu. Ayrıca, doğum sonrası hormonal değişimlerin anne psikolojisini olumsuz etkilediği ve bazı kadınların psikolojik sıkıntılar yaşadığı bilinmektedir. Albastı’nın baskı hissi yaratması ve insanların onu bir varlık olarak görmesi, uyku felci (karabasan) ile de ilişkilendirilebilir.

Albastı Bir Mit mi, Gerçek mi?

Türk mitolojisinde önemli bir yere sahip olan Albastı, doğum yapan kadınların en büyük korkularından biri olarak nesiller boyunca anlatılmıştır. Modern tıp ve psikoloji, Albastı fenomenini bilimsel yollarla açıklasa da, halk arasında bu inanış halen devam etmektedir. Eski Türk kültüründe güçlü bir yere sahip olan bu varlık, halkın bilinmeyene duyduğu korkunun bir yansıması olarak görülmektedir. Günümüzde bile bazı Anadolu köylerinde, doğum yapan kadınları korumak için geleneksel ritüellerin sürdüğü bilinmektedir.

Albastı bir mit mi, yoksa gerçekten doğum yapan kadınları etkileyen doğaüstü bir varlık mı? Bu sorunun kesin bir cevabı olmasa da, geçmişten günümüze anlatılan bu korkutucu efsane, Türk kültürünün derinliklerinde yaşamaya devam etmektedir .